المدرس الأفضل فی ما یرمز و یشار إلیه فی المطول (کتاب)«المدرس الأفضل فی ما یرمز و یشار إلیه فی المطول»، اثر محمدعلی مدرس افغانی است ۱ - معرفی اجمالی«المدرس الأفضل فی ما یرمز و یشار إلیه فی المطول»، اثر محمدعلی مدرس افغانی، شرح کتاب «المطول شرح تلخیص المفتاح» سعدالدین تفتازانی (متوفی ۷۹۲ ق) است. کتاب، در هفت جلد و به زبان عربی تألیف شده است. ۲ - نکاتی درباره مؤلفشارح از علمای بزرگ در ادبیات عرب بوده که آثار علمی او هنوز هم مورد استفاده طلاب و دانش‌جویان قرار دارد و از جایگاه خاصی برخوردار می‌باشد. نویسنده به خاطر اهمیت کتاب «مطول» و مراجعه فراوان طلاب، مدت‌ها به فکر شرح بر این کتاب بوده، تا اینکه موفق به نگارش این اثر می‌شود. [۱]
المدرس الأفضل فی ما یرمز و یشار إلیه فی المطول، محمدعلی مدرس افغانی، مقدمه مؤلف، ص۴ ـ ۳.
شارح، با قرار دادن عبارات «مطول» داخل پرانتز، عبارات متن را از شرح جدا کرده است. وی به احادیث معصومین، به‌ویژه کلام امیر المومنین، علی علیه‌السلام توجه ویژه داشته است و بسیاری از مثال‌ها را از احادیث علی ـ عليه‌السلام ـ انتخاب کرده و گاه که مثالی نیافته، تذکر داده است که: «در کلام امیرالمؤمنین عليه‌السلام، مثالی برای آن نیافتم». [۲]
المدرس الأفضل فی ما یرمز و یشار إلیه فی المطول، محمدعلی مدرس افغانی، متن کتاب، ج۱، ص۹۹.
وی هم‌چنین به شواهد شعری فراوانی در کتاب اشاره کرده است.۳ - ساختار کتابکتاب حاضر، فاقد عنوان‌بندی است و تنها تعدادی عناوین کلی در آن ذکر شده است که پیدا کردن آن هم به جهت نداشتن فهرست با دشواری روبه‌روست. عدم عنوان‌بندی مطالب، سبب شده که شارح در مواردی که مطلبی را پیش از آن توضیح داده، تنها به جزء کتاب اشاره کند و مطلب پیشین را با ذکر عبارت آن مورد اشاره قرار دهد. [۳]
المدرس الأفضل فی ما یرمز و یشار إلیه فی المطول، محمدعلی مدرس افغانی، متن کتاب، ج۲، ص۳۷۱.
مدرس اگر عبارتی را از مؤلف یا کتابی نقل کرده است، پایان آن عبارت را با لفظ «انتهی» مشخص کرده است. وی هر جا که صلاح دیده است به صرف واژگان، توضیح معانی لغات با استفاده از کتاب لغت و ذکر نام آنها، پرداخته است و حتی در برخی موارد مانند بخش مقدمه کتاب، از آیات و روایات برای تایید مطالب «مطول» استفاده نموده است. وی در این اثر از شروح و کتب مختلفی استفاده نموده که در مواقع لزوم، به نام آنها اشاره کرده است. ۴ - پانویس
۵ - منبعنرمافزار ادبيات عرب، مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامی. |